Dünyanın dört bir yanındaki merkez bankalarının faiz oranlarını artırmasının ardından emlak krizi söylentileri yeniden su yüzüne çıktı.
Atlantik’in her iki yakasında da insanlar, bankacılık sisteminin yüksek faiz oranlarıyla nasıl başa çıkacağına dair endişelerle boğuşuyor. İngiltere Merkez Bankası (BOE) geçen hafta faiz oranlarını 25 baz puan artırdı. BOE’nin hamlesi piyasanın beklediği gibi oldu. Ancak faiz kararlarının beklentilerle uyumlu olması, yüksek faizlerin finansal sistem üzerindeki etkilerine ilişkin endişelerin sona erdiği anlamına gelmiyor.
The Telegraph’ın haberine göre BOE “kusursuz dezenflasyon” adını verdiği bir sürece inanıyor. İngiltere Merkez Bankası’nın son tahminlerine göre, ada ülkesi bir durgunluk olasılığından kaçıyor ve enflasyonun önümüzdeki iki yıl içinde %1 düşmesi bekleniyor. Habere göre finans piyasası, BOE’nin faiz oranlarını iki kez 25’er baz puan artırmasını beklerken, bu durumda orta ve uzun vadeli faiz oranlarında düşüş beklenmiyor. Ancak, BoE oranı %5’in üzerine çıkarsa veya piyasa şu anda beklenenden yüksek kalırsa, Hazine tahvil getirileri yükselebilir. Bu durumun sonuçları, sabit oranlı ipotekler ve ticari gayrimenkuller için değerleme ölçütlerini artırarak finansal sistemde dalgalanabilir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde durum daha net görünüyor. 10 yıllık ABD Hazine getirileri ile ticari emlak getirileri arasındaki fark sadece %0,5. Bu farkın normalleşmesi için ticari gayrimenkul fiyatlarının zirveden tabana yaklaşık %22 düşmesi gerekir. Şu ana kadar fiyatlar yaklaşık %7 düştü. Bu nedenle fiyatlarda önemli bir düşüş bekleniyor. Konut ve ticari gayrimenkuller, uzun vadeli yapısal faktörler açısından çok farklı konumlanan maddi varlıklardır. İnsanlar servetlerini artırdıkça daha fazla yaşam alanı istiyor. Bu nedenle konut emlak fiyatlarının zaman içinde artması normaldir. Ticari gayrimenkul söz konusu olduğunda şirketler her zaman maliyetleri düşürmeye çalışır ve buna ticari gayrimenkul de dahildir.
İngiltere’de geçen yıl yaklaşık 1 milyon olarak tahmin edilen nüfus artışıyla, konut mülklerindeki artış gerekli talebi karşılamış olabilir. 2020 sonrasında artan evden çalışma eğilimi, ticari emlak piyasasını olumsuz etkileyebilecek olan konut amaçlı gayrimenkulleri de destekleyecektir.
The Telegraph yazarı Roger Bootle, İngiltere’de büyük bir kriz beklemiyor, ancak özellikle ABD ticari emlak piyasasındaki zayıflığa işaret ediyor. Finans yazarı, düşük faiz oranlarından yüksek faiz oranlarına geçiş gerçekleşirken piyasaların ve bazı merkez bankası yetkililerinin ekonominin ve finansal sistemin bazı bölümlerinde potansiyel kriz konusunda endişelenmekte haklı olduğunu açıkladı.
Ancak Bootle, gayrimenkul piyasasının finansal sistemi bozacak sorunlar yaratmasını beklemiyor. Finans yazarı, önceki krizlerde, kriz patlak verene kadar sorunun nereden geldiğini bilmenin imkansız olduğunu açıkladı.